Satirik şiir. Satirik şiir nedir? Satirik şiir özellikleri ve örnekleri nelerdir? Satirik ne demektir? Edebiyat Çocuk ekibi olarak sizler için şiir türleri içerisinde en çok merak edilen konulardan birisini derledik.
Bu yazıda ne okuyacaksınız?
Satirik şiir
Edebi metin türlerinin en yaygın ve en beğenilen türlerinden birisi şiirdir. Şiirler, insanlara çeşitli sanatsal formlarda duyguları ve düşünceleri veren en büyük başyapıtlardır. Tarihin akışı içerisinde, dünyanın çok geniş coğrafyalarında her toplumun kendine has şiirleri doğmuş ve birçok şair ortaya çıkmıştır.
Şiirin kendi içinde birçok türü bulunmaktadır. Şiir türleri konularına, yazım şekillerine, zamanlarına ve farklı noktalara göre ayrılmaktadır. Bu türlerden en çok merak edilenlerden birisi ise satirik şiirdir. Konuyu daha iyi anlayabilmemiz için öncelikle satirik kelimesinin manasına bakmak ve satirik ne demek sorusuna yanıt aramakta fayda vardır.
Satirik ne demektir?
Satirik, kelime manası olarak yergisel, yergi ile alakalı olan ve yergi için kullanılan anlamına gelmektedir. Herhangi bir şeyin, herhangi bir tarzda olumsuz yönlerinin gösterilmesi ve yeri geldiğinde alaycı ifadelerle iğnelenmesi bütünüdür. Türk Dil Kurumu (TDK), satirik ne demek sorusuna; yergi ile ilgili, yergi niteliğinde olan yanıtını vermektedir.
Satirik şiir nedir?
Satirik şiir, içerisinde belirli kişi veya olayları iğneleyici ve alaycı ifadelerle eleştiren ve eleştirici bir tavırlar barından bir şiir türüdür. Satirik şiirin en büyük özelliği konuları veya kişileri sanatsal formlar kullanarak eleştirmesi veya aşağılamasıdır.
Satirik şiirin Türk edebiyatında birçok örneği bulunmaktadır. Bu örnekler Divan Edebiyatında hiciv veya hicviye olarak karşımıza çıkarken, halk edebiyatında taşlama olarak kendini göstermiştir. Yeni Türk edebiyatına gelindiğinde ise yergi olarak var olmaya devam etmiştir.
Satirik şiirlerin en öncelikli amacı iğnelemektir.
Satirik şiirlerin en öncelikli amacı iğnelemektir. Birçok örneğinde öğretici bilgilere de verilmiştir. Bu nedenle didaktik şiir türünde ele alındığı zamanlar olmuştur. Ancak asıl amacı herhangi bir şeyi öğretmek yerine aşağılamak, alay etmek ya da kötü yönlerini göstermek olduğu için kendi başına bir tür olarak değerlendirilmiştir. Bu anlamda didaktik şiirden ayrılmaktadır.
Satirik şiirin özellikleri
Bu şiir türünün kendine has birçok özelliği bulunmaktadır. Bunlardan bazıları şu şekildedir:
- Asli amacı eleştirmektir.
- Alaycı veya iğneleyici bir üslup bulunur.
- Çeşitli örneklerinde kötü yönleri gösterme ve aşağılama söz konusudur.
- Belirli bir kişi, durum veya olaya karşı eleştiri hedeflenmektedir.
- Hiciv, yergi ve taşlama gibi örnekleri mevcuttur.
- Tarihi çok eskilere kadar dayanmaktadır.
- Türk edebiyatında zengin örnekleri bulunmaktadır.
Satirik şiir örnekleri
Türk edebiyatında temsilcileri
Türk edebiyatında birçok şair satirik tarzda şiirler kaleme almışlardır. Bu şairlerden bazıları şunlardır:
- Âşık Kul Mahmut
- Cahit Sıtkı Tarancı
- Nefi
- Neyzen Tevfik
- Orhan Veli Kanık
- Pir Sultan Abdal
- Seyrani
- Tevfik Fikret
- Yahya Kemal Beyatlı
- Ziya Paşa
Örnekleri
Bu sofracık efendiler ki yenmek üzere tam hazır,
Huzurunuzda titriyor- şu milletin hayatıdır;
Şu milletin ki mustarip ve ölmeden ağır ağır
Fakat sakın çekinmeyin, yiyin, yutun hapır hapır
Yiyin, efendiler, yiyin bu han-ı iştiha sizin
Doyunca, tıksırınca, çatlayıncaya kadar yiyin!
Tevfik Fikret
Kime sordumsa seni doğru cevap vermediler;
Kimi alçak, kimi hırsız, kimi deyyus dediler…
Künyeni almak için, partiye ettim telefon:
Bizdeki kayda göre, şimdi o mebus dediler!..
Neyzen Tevfik
Söylersin de söz içinde şaşmazsın
Helâli haramı yersin seçmezsin
Nasibin kesilir de sular içmezsin
Akar çaylar senin olsa ne fayda
Pir Sultan Abdal
Köylümüz efendimiz tarlasında perişan
İşçimiz kardeşimiz kavgasında perişan
Anam bacımdır bahtı karasında perişan
Hemen Allah cümlemizin yardımcısı olsun.
Cahit Sıtkı Tarancı
