Tuyuğ nedir? Tuyuğ örnekleri… Divan şiiri… Klasik Türk şiiri… Divan edebiyatı… Türk şiiri… Detaylar Edebiyat Çocuk‘ta…
Tuyuğ nedir?
Tek dörtlük ile kaleme alınan tuyuğ nazımşeklinin uyak düzeni aaxa’dır ve yalnızca “fâilatün fâilatün fâilün” kalıbı ile kaleme alınır. Tuyuğ “şarkı söyleme, cinaslı, imâlı söz” anlamlarına gelen Türkçe bir sözcüktür. Halk yazınında “duyuğ” olarak bilinir. Ayrıca halk edebiyatındaki maninin karşılığıdır. Kimi zaman manilere “duyuğ” da denir.
- Tuyuğ nazım şeklini Türkler üretmiştir.
- Kadı Burhanettin tuyuğları ile meşhurdur. Bunun yanı sıra İvaz Paşazade Atayi, Nesimi ve Ali Şir Nevai de pek çok tuyuğ kaleme almıştır.
- 4 dizesi de uyaklı olan tuyuğa musarra tuyuğ adı verilir.
Tuyuğ örnekleri…
Örnek 1
Âlemi yüzün gülistan eylemiş
Bülbülü sermest ü hayran eylemiş
Amberin zülfün perişan eylemiş
Mahını ebrinde pinhan eylemiş
Örnek 2
Gözü can esrütmeğe hammâr imiş
Kaşı gönlü yıkmağa mi’mâr imiş
Diledim hâlim ki gözüne diyem
Turfa budur gözleri bîmâr imiş
Nesimi
Örnek 3
Dilberün işi itâb u nâz olur
Çeşmi câdû gamzesi gammâz olur
Ey gönül sabr it tahammül kıl ona
Yâra irişmek işi az az olur
Kadı Burhaneddin
Örnek 4
Bîvefâ dünyâdan usandı gönül
Yoh dedi dünyayı yoh sandı gönül
Düştü aşkın oduna yandı gönül
Vahdetin kand âbına bandı gönül
Nesimî
Örnek 5
Dalmışam şol bahre kim pâyânı yok
Batmışam şol gence kim hüsrânı yok
Bulmuşam şol bedri kim noksânı yok
Girmişem ol şehre kim vîrânı yok
Nesimi
Örnek 6
Hakka şükür koçlarun devrânıdur.
Cümle âlem bu demün hayrânıdur.
Gün batardan gün toğan yire değün.
Işk erinün bir nefes seyrânidur.
Kadı Burhaneddin
Örnek 7
Işkın odına gönül pervânedür
Tâkatüm yoh bilmezem pervâ nedür
Fursat olınca gönül sen yanadur
Âşıkun âyîni budur ya nedür
Seyyid Nesimî
Örnek 8
Bir acâ’ib şâha verdim gönlümi
Bedr yüzli mâha verdim gönlümi
Tâ ki Feyzullaha verdim gönlümi
Uş hakîki râha verdim gönlümi
Nesimi
Örnek 9
Hakka şükür koçlarım devrâmdur
Cümle âlem bu demün hayrânıdur
Gün batandan gün toğan yire değin
Aşk erintin bir nefes seyrâmdur
Kadı Burhaneddin
