Şiir türleri nelerdir, şiir türleri özellikleri ve şiir türünün örnekleri birçok kişinin merak ettiği konulardan birisidir. Edebiyat Çocuk ekibi olarak sizler için şiir türlerini araştırdık.
Bu yazıda ne okuyacaksınız?
Şiir Türleri
Edebiyatın en güzel ürünlerinden birisidir şiirlerdir. İnsanoğlunun edebiyatla meşgul olmaya başladığı ilk günlerden itibaren şiir birçok farklı çeşidiyle edebi metin örnekleri olarak en çok rastlanılan anlatı biçimi olarak karşımıza çıkmıştır.
Şiir nedir?
Şiir, kendi içerisinde bir anlamsal bütünlükle seslerin, hecelerin ve sözcüklerin belirli bir amaç veya duyguyu anlatmak için özenle sıralandığı bir edebi anlatım biçimidir.
Türk Dil Kurumu (TDK), şiiri iki farklı manada ele almaktadır. Bunlardan ilki, “Zengin sembollerle, ritimli sözlerle, seslerin uyumlu kullanımıyla ortaya çıkan, hece ve durak bakımından denk ve kendi başına bir bütün olan edebî anlatım biçimi, manzume, nazım, koşuk.” şeklindedir. İkincisi ise, “Düş gücüne, hayale, imgeye, gönle seslenen, anı, duygu, coşku uyandıran, etkileyen şey.” olarak karşımıza çıkmaktadır.
Şiir, insanlara bütün hayatı boyunca eşlik eden bir felsefedir. Tarkovski
Şiirlerle birçok duygu insanlara rahatlıkla aktarılmaktadır. Bu anlamda kimi şiirlerde mutluluk ve heyecan, kimi şiirlerde coşku ve yaşama sevinci varken; kimi şiirlerde de hüzün ve acı bulunmaktadır.
Şiir türünün özellikleri
- Şiirin merkezinde hayal gücü ve semboller vardır.
- Okurları duygulandırmak ve heyecan vermek amaçlanır.
- Çağrışım, imge, sezgi, sembol gibi şiirin iç unsurları bulunmaktadır.
- Çeşitli söz sanatları ve uyaklar kullanılarak kulağa hoş gelen metinlerdir.
- Farklı şiirler arasında birbirleri ile bağlar bulunabilir.
- Toplumsal sorun ve çözümlere dair imgeler bulunabilir.
- Şiirlerde en temel şey duygu olmasıdır.
- Şiirler iki, üç, dört dizelik gibi farklı kümelerden veya rastgele oluşabilir.
- Ölçü, kafiye gibi ses sanatlarıyla yazılır.
Şiir türleri nelerdir?
Şiir türleri, konularına göre sınıflandırılmakta ve ayrışmaktadır. Birbirinden farklı birçok şiir türü bulunmaktadır. Bunların başlıca olanları şunlardır:
- Lirik şiir
- Pastoral şiir
- Epik şiir
- Didaktik şiir
- Satirik şiir
- Dramatik şiir
Şiir türleri ve örnekleri
Lirik şiir
Duyguların, düşüncelerin ve hislerin heyecanlı ve coşkulu bir şekilde aktarıldığı şiir türüdür. Lirik şiir en yaygın şiirlerden birisidir.
Kara dutum, çatal karam,çingenem
Nar tanem, nur tanem, bir tanem,
Ağaç isem dalımsın salkım saçak
Petek isem balımsın oğulum
Günahımsın vebalimsin.
Dili mercan, dizi mercan, dişi mercan
Yoluna bir can koyduğum,
Gökte ararken yerde bulduğum
Karadutum, çatal karam çingenem
Daha nem olacaktın bir tanem?
Bedri Rahmi Eyüboğlu
Pastoral şiir
Doğal yaşam, kır yaşamı, çobanların hayatları gibi konuları ele alan şiir türleridir. Pastoral şiire Türk edebiyatında sıkça rastlanmaktadır.
Gümüş bir dumanla kapandı her yer
Yer ve gök bu akşam yayla dumanı
Sürüler, çeşmeler, sarı çiçekler
Beyaz kar, yeşil çam, yayla dumanı
Ömer Bedrettin Uşaklı
Epik şiir
Destan gibi çeşitli toplumsal olayların coşkun bir şekilde aktarıldığı şiir türleridir.
Durduk, süngü takmış kafir ayakta
Bizde süngü yok
Bir hayret kızıllığı akardı üstümüzden
Dehşetten daha çok
Durduk, süngüsü düşmanın pırıl pırıl,
Önümüze çıktı bir gündüz, bir gece
Korku değil haşa
Bir büyük düşünce.
Fazıl Hüsnü Dağlarca
Didaktik şiir
Herhangi bir konuyu öğretmek, nasihat etmek, öğüt yapmak için kaleme alınmış şiir türleridir. Öğretme veya ders verme merkez konumdadır.
Şunlar ki çoktur malları
Gör nice oldu halleri
Sonucu bir gömlek imiş
Anında yoktur yenleri
Yunus Emre
Satirik şiir
Herhangi bir konu veya olayı gündeme alan, çeşitli söz sanatları ile o konu veya olayı eleştiren şiir türüdür. Hiciv ve yergi gibi örnekleri vardır.
Benim bu gidişe aklım ermiyor
Fukara halini kimse sormuyor
Padişah sikkesi selam vermiyor
Kefensiz kalacak ölümüz bizim
Şarkışlalı Serdari
Dramatik şiir
Kişi ya da kişileri derinden etkilemiş çeşitli acıklı olayları konu alan ve tiyatro gibi gösterilere uyarlanabilen şiir türüdür.
Sala verilirken kalktık kahveden,
Cumaydı, yılın en beklemiş günü,
Yemeni gibi üstünde tabutun,
Gölge veren ağaçsız bir gökyüzü.
Kızın babası yanımızda, boyu uzun,
Zayıf, ağzında mırıltılar.
Melih Cevdet Anday