Edebiyatın eş anlamlısı nedir? Edebiyat nedir? Yazın nedir? Literature… Edebiyat sözcüğüyle aynı anlama gelen diğer sözcükler nelerdir? Edebiyat Çocuk‘ta bugün…
Bu yazıda ne okuyacaksınız?
Edebiyatın Eş Anlamlısı Nedir?
Edebiyat kelimesi, farklı şekillerde tanımlanmıştır. Bilim ve sanat oluşuna göre yapılan tanımlardaki farklılıklar, edebiyat sözcüğünün geniş bir skalada anlaşıldığını da göstermektedir. Türk Dil Kurumu‘nun çevrimiçi Türkçe sözlüğünde edebiyat sözcüğü şu anlamlarıyla verilmektedir
“Olay, düşünce, duygu ve hayallerin dil aracılığıyla sözlü veya yazılı olarak biçimlendirilmesi sanatı, yazını gökçe yazın”
Görüldüğü gibi edebiyat kelimesi, duygu ve düşüncelerin hem yazılı hem de sözlü olarak anlatılmasıdır. Ama burada dikkat çeken nokta, duygu ve düşüncelerin estetik bir biçimde aktarılmasıdır. Yani okurun ya da dinleyicinin güzellik duygusu, edebi eser aracılığıyla doyurulmalıdır. Edebiyat sözcüğü, yine Türk Dil Kurumu’nun çevrimiçi Türkçe sözlüğünde başka bir tanımla geçmektedir:
“Bir bilim kolunun türlü konuları üzerine yazılmış yazı ve eserlerin hepsi, literatür”
Burada da edebiyat sözcüğünün bilimsel yazıların karşılığında kullanılmış olduğunu görüyoruz.
Edebiyat ve eş anlamlısı
Bütün bunlar bir arada değerlendirildiğinde edebiyat sözcüğünün iki farklı karşılığa sahip olduğunu görmüş oluyoruz:
- yazın
- literatür/literature
Bu karşılıklar, edebiyat sözcüğünün kullanım yerine ve alanına göre değişmektedir. Eğer edebiyat sözcüğünü, bildiğimiz roman, şiir, hikaye, efsane ve deneme gibi sanat eserlerini karşılamak için kullanıyorsak sanatsal anlamıyla kullanırız. Bir bilim alanına ait yazıları karşılamak üzere kullanıyorsak da literatür kelimesinin karşılığı olarak kullanmış oluruz.
Edebiyat kelimesinin tanımı
“Edebiyat” kelimesi, kökensel olarak “edeb”den gelmektedir. Edep, “terbiye” anlamına gelmektedir. Eskiden ahlaksal bilgiler veren her türlü yazılı metin edebiyat kapsamında değerlendirilmekteydi. Bu yüzden tüm yazılı metinler için edebiyat kelimesi kullanılmıştır. Bunun yanı sıra edebiyat, duygu ve düşünceleri sözcükler yoluyla terbiye etmek anlamına gelir ki bu da esas itibarıyla “edeb” ile yakından ilişkilidir. Ham halde bulunan duygu ve düşünceler, okura sunulma aşamasında estetik olarak işlenir, sözcükler de bu işleme faaliyetinde seçilir ve kullanılır. Edebiyat, sözcüklerin belli bir çerçevede bir araya getirilip bir duygu ya da düşünceyi anlatacak form kazanmasıdır.
