Çocuk Edebiyatı Bilgi Bankası Devriye Nedir? Devriyelerin özellikleri Nelerdir?

Devriye Nedir? Devriyelerin özellikleri Nelerdir?

0
543

Devriye nedir? Devriyelerin özellikleri nelerdir? Tekke ve tasavvuf edebiyatı… Devir kuramı… Dinsel şiirler… Alevi-Bektaşi geleceği… Edebiyat Çocuk‘ta bugün… 

devriye nedir

Devriye Nedir? Devriyenin özellikleri Nelerdir?

Tekke-tasavvuf edebiyatındaki nazım türlerinden devriye, insanoğlunun yaratılışını anlatan şiirlerdir.  Bu tür şiirlerde devir nazariyesi/kuramı/teorisinden söz edilir. Devir kuramı, Hz. Muhammed’in “Ben nebi iken Âdem su ile çamur arasındaydı” hadisi ile yakından ilişkilidir.

Tasavvufçulara göre vücut halinde bulunan Hz. Muhammed yeryüzüne sonradan gelmiş iken ruh durumundaki Hz. Muhammed dünya yaratılmadan evvel de bulunmaktadır. Vakti gelen ruhlar yaşadığımız dünyaya gelir, sonra da Allah’a gider. Bunları anlatan şiirlere devriye adı verilir.

Devriyenin Özellikleri

  • Devir kuramını anlatır.
  • İnsanoğlunun Allah’tan gelerek tekrar Allah’a dönmesi düşüncesini ele alır.
  • Söz konusu metinler felsefi konuları işlediklerinden anlaşılması çok zordur.
  • Genellikle Alevi-Bektaşi şairleri tarafıdan söylenir.
  • 11’li hece ölçüsüyle yazılır.
  • Ölçüsü kafiye açısından ilahi gibidir.
  • Bu metinlerde dil sadedir fakat bazen Arapça ve Farsça sözcükler de tercih edilir.

 

Devriye Örnekleri

1

Ak süt iken kızıl kana karışıp
Emr-i Hak’la coşup cevlana geldim
Mâ-i carî ile akıp yarışıp
Katre-i na-çizden ummana geldim

Dokuz ay on gün batn-ı maderde
Kudretten gözüme çekildi perde
Vaktim tamam olup ahiri yerde
Çıkıp ten donundan cihana geldim

Hakikat meyinden nûş edip kanıp
Can gözlerim o gafletten uyanıp
Kudretten her türlü renge boyanıp
Bu âlem-i nakş u elvana geldim

Bir zerreyim âfitâbımdan durum
Aşk ile mesrurum kalbi pür-nûrum
Ta ezelden zevk-ı seyre mecburum
Seyr ü sülük edip seyrana geldim

Hüsni

2

KIRKLAR MEYDANINA VARDIM

Kırklar meydanına vardım
Gel beru ey cân dediler
İzzet ile selâm verdim
Gel işte meydân dediler

Kırklar bir yerde durdular
Otur deyu yer verdiler
Önüme sofra yazdılar
El lokmaya sun dediler

Kırkların kalbi durudur
Gelenin kalbin arıdır
Gelişin kanden beridir
Söyle sen kimsin dediler

Gir semâa bile oyna
Silinsün açılsun ayna
Kırk yıl kazanda dur kayna
Dahi çiğ bu ten dediler

Gördüğünü gözün ile
Söyleme sen sözün ile
Andan sonra bizim ile
Olasın mihmân dediler

Düşme dünyâ mihnetine
Tâlib ol Hak hazretine
Âb-ı zemzem şerbetine
Parmağını ban dediler

Şah Hatâyî’m nedir hâlin
Hakk’a şükr et kaldır dilin
Gaybetten kese gör dilin
Her kula yeksân dediler

Şah Hatayi

Daha Fazla İlgili Makaleyi Yükle
Daha Fazla Yükle Edebiyat Çocuk
Daha Fazla Yükle Bilgi Bankası
Yoruma kapalı.

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR

2023 Kırmızı Kalem Edebiyat Öykü Yarışması Sonuçlandı

2023 Kırmızı Kalem Edebiyat Öykü Yarışması Sonuçlandı. Yediveren Yayınları ve Banliyö Ajan…