Çocuk kitabı projesi nasıl hazırlanır sorusunun yanıtına gelmeden önce genel olarak bilinmelidir ki herhangi bir çalışmaya başlamadan önce projelendirme ve proje dosyası hazırlamak büyük önem taşımaktadır. Bu durum çocuk kitabı yazmak için de kesinlikle geçerlidir. Genelde edebi eser üretmek, özelde ise çocuk kitabı yazmak birçok yazma eylemine ve çocuk edebiyatına gönül vermiş kişinin hayalidir.
Aklımıza onlarca fikir gelir, karakterler yaratılır, mekanlar tasarlanır. Minik minik, sevimli karakterlerimizi hayal ettikçe farkında olmadan gülümseriz, mutlu oluruz. Motivasyonumuz artar, hatta o birkaç gün hayata bakış açımız değişir. Adeta yazar koçluğumuzu kendi kendimize yaparız. Ancak kesin olan bir şey vardır ki, aklımıza gelen fikirleri bir kenara not almaz veya projelendirmezsek, o fikirler ve sevimli karakterlerimiz önünde sonunda bir hayalet gibi uçup gidecektir. Farkında olmadan motivasyonlar düşecek ve yazma eylemine karşı soğuma başlayacaktır.
İşte burada devreye en önemli unsur, fikirlerimizi öncelikle not almak, daha sonrasında da kendimize göre proje haline getirmektir. Çocuk kitabı için veya herhangi bir edebi eser için bunun belli bir kuralı veya sınırı yoktur. Ancak yaptığımız çalışmalarla oluşturduğumuz taslak, hem size kolaylık katacak hem de dosyanızı paylaştığınız editör veya yayın yönetmenlerinin işini kolaylaştıracaktır. Öyleyse çocuk kitabı proje dosyası için ufak tavsiyelerimize başlıyoruz.
Bu yazıda ne okuyacaksınız?
Çocuk kitabı projesi nasıl hazırlanır?
Çocuk kitabı projesi hazırlamanın aslında belirli bir kuralı yoktur. Ancak yaygın olarak kullanılan ve olması gereken çeşitli başlıklar vardır. Sırasıyla bu başlıkları ve içeriklerine bakalım.
Seri ve Kitap İsmi
Seri İsmi ve Kitap İsmi: Çocuk kitabı proje dosyalarında ilk doldurulması gereken başlık seri ve kitap ismidir. Eğer projeniz birden fazla kitap içeriyorsa öncelikli olarak bir seri ismi belirlemenizde fayda vardır. Hemen ardından da kitap ismi veya kitap isimlerini sıralanarak yazılır.
Örnek:
Seri ismi: Çılgın Dedektifler Baran ile Beren
Kitap İsmi: Kaybolan Kitaplar
Şekilsel Özellikler
Proje dosyanızın ikinci kısmında şekilsel özelliklerin bulunmasında fayda vardır. Bu kısımda çocuk kitabı projesinde planlanan kelime sayısı, sayfa sayısı, görsel sayısı, yazı puntosu, yazı karakteri ve yazı çeşidi gibi alt başlıklar bulunmaktadır. Başlıkları açmak gerekirse;
Kelime Sayısı: Her kitabın en önemli planlama kısmı kelime sayısıdır. Yayın dünyasında olanlar için oldukça sıradan olan bu kavram, yazmaya yeni başlayan yazar adayları için uzak bir kavram gelebilir. İlk öğrenilmesi gereken yayın dünyasının kelime sayısı ile çalıştığıdır. Çünkü sizin metin editörü programınızdaki (word vs.) sayfa sayısı kitabın planlamasında aldatıcıdır. Kullandığınız yazı tipi, yazı puntosu (büyüklüğü) veya satır aralığı gibi unsurlar değişkendir. Bu neden dolayı yayıncılar herhangi bir kitabı planlarken kelime sayısını baz alırlar. Burada aklınıza gelen en önemli soru bir çocuk kitabında kaç kelime olmalıdır sorusu. Ancak bu sorunun yanıtı farklı bir başlık olacağı için ayrı bir makalede detaylı bilgiler verilecektir.
Sayfa Sayısı: Çocuk kitabı proje dosyasında en önemli unsur sayfa sayısıdır. Başka bir makalede detayları anlatılacaktır. Ancak proje dosyanızda mutlaka planladığınız sayfa sayısına yer vermelisiniz. Sayfa sayısı kitabın basılmış halinde (matbu) planlanan sayıdır. Bu bilgi hem yayın yönetmeni ve editörlerinizin hem de sizin düzenli çalışmanızı sağlar. Aynı şekilde planlanan kelime sayısına paralel bir sayfa sayısı olmalıdır. Sayfa ve kelime sayılarının önceden belirlenmiş olması işinizi son derecede kolaylaştıracaktır. Tabi ki planlanan kelime sayısının altında veya üstünde yazılma ihtimali olacaktır. Bu nedenden dolayı kelime sayısının bir aralık olarak verilmesi önemlidir. (6000-7000 gibi.)
Yine aklınıza gelen önemli soru, sayfa ve kelime sayısı uyumunu nasıl yapacağız? Ya da basılı bir çocuk kitabında kaç kelime bulunur?
Evet, en temel soruların başında bu gelir. Hemen yanıtlayalım. Elbette matbu kitapta kullanılacak yazı fontu, yazı puntosu ve satır aralığına göre değişecektir. Ancak temel olarak normal bir edebi üründe bir sayfada 200-240 arası kelime bulunmaktır. Çocuk kitaplarında bu sayı ek olarak yaş grubuna göre de değişiklik gösterir. Ama genel olarak 100-140 arasında bir kelime sayısı bulunduğunu söyleyebiliriz.
Görsel Sayısı: Her çocuk kitabının neredeyse olmazsa olmazlarından birisi iç görselleridir. Kitapta kullanmayı planladığınız görsel sayısını önden not etmeyi unutmayın. Görsel sayısını not almak neden mi önemli? Çünkü planlanan sayfa sayısına doğrudan etkisi olacaktır. En basit haliyle 10 tane tam sayfa görsel koyacaksanız kitap sayfa sayısı 10 sayfa artacaktır. Çocuk kitabında kaç görsel olmalı veya nasıl görsel içerikleri hazırlanması gerektiğini ise ayrı bir başlıkta daha sonra tartışacağız.
Yazı Puntosu: Kitabın matbu hali için önceden bir yazı puntosu belirlemek işinizi kolaylaştıracak bir unsurdur.
Yazı Karakteri: Kitabınızda kullanılmasını istediğiniz bir veya birden fazla yazı karakteri varsa bunu mutlaka belirtmelisiniz. Çocuk kitaplarında hangi yazı karakteri olması gerektiğini ise yine başka bir makalede ele alacağız. Bu konuyla ilgili temel tavsiyemiz ise çalışma dosyanızda kullandığınız yazı karakteri ile matbu halinde planladığınız yazı karakterinin aynı olmasıdır. Çünkü kelimeler ve cümleler kendi mesajlarının yanı sıra size görsel mesajlar da sunacaktır. Örneğin çocuk kitabını yazarken “Times New Roman” yazı karakteri ile “Candara” yazı karakteri arasında farkı yazarken hissedeceksiniz. Not: Yazı programlarının size sunduğu yazı karakterleri ile sınırlı kalmanıza gerek yok. Birçok yazı karakteri sunan sitelerden (font siteleri) farklı yazı karakterleri seçerek bilgisayarınıza indirebilir ve çalışabilirsiniz.
Şekilsel özellikler için örnek:
- Kelime Sayısı:10.000 ile 12.000 Kelime Arası
- Sayfa Sayısı: 100-120 Sayfa Arası
- Görsel Sayısı: 10-16 Görsel
- Yazı Puntosu: 15 Punto
- Yazı Karakteri: Proforma Yazı Karakteri
- El Yazısı/Düz Yazı: Düz Yazı
İçerik Özellikleri
Çocuk kitabı projesi hazırlarken en önemli unsur ise içerik özellikleridir. Çocuk kitabı projesi için olmazsa olmaz en önemli nokta burasıdır diyebiliriz. Bir çocuk kitabı için sorulması gereken en önemli soruların yanıtları içerik özellikleridir. Çocuk kitabının hedef yaş grubu, çocuk kitabının konusu ve çocuk kitabının teması (izlek) bu bölümde ele alınır.
Hedef Yaş Grubu: Bir çocuk kitabı projesi hazırlamadan önce bu sorunun yanıtını kendinize vermelisiniz. Çünkü çocuk kitabı projesinin geri kalan bütün unsurlarını doğrudan etkileyecek temel unsur budur. Karakter isimlerinden temaya, yazı puntosundan seri ismine kadar hedef yaş grubunuza göre hareket etmek zorundasınız. Peki çocuk kitapları yaş grupları nelerdir sorusunun yanıtını ise başka bir makalede ele alacağız.
Konu: Çocuk kitabı projesi temel konuyu mutlaka barındırmalıdır. Kitabın konusunun ne olduğu bir veya birkaç kelime ile mutlaka açıklanmalıdır.
Tema/İzlek: Çocuk kitabı projesi hazırlarken bir başka önemli unsur ise kitabın çocuklara hangi temaları işleyeceği ve hangi disiplinleri kazandıracağıdır. Bu konu başlı başına birçok makalede tartışılacaktır. Çocuk kitabı projesi hazırken temaları işlemeyi unutmayın.
İçerik özellikleri örnek:
- Hedef Yaş Grubu: 7-12 Yaş Arası
- Konu: Kitapların değerli olması.
- Tema/İzlek: Birlik beraberliğin, ekip çalışmasının ve dayanışmanın gücü. Kitap okumanın ve ansiklopedi okumanın faydaları. Kitapların değerli olduğu ve her zaman kitapların korunmasına özen gösterilmesi gerektiği.
Çocuk kitabı projesi hazırlarken dosyaya eklemeniz gereken bir diğer kısım ise karakterler ve kurgu özetleri kısmıdır. Bu kısım bir başka yazımızda detaylıca ele alınacaktır.
Umarız paylaştığımız bilgiler faydalı olmuştur. Buraya kadar anlatılanları örnek bir dosya olarak indirmek için tıklayınız.
