Gazavatname nedir? Gazaname nedir? Edebiyat Çocuk ekibi olarak sizler için yanıtı en çok merak edilen konulardan birisi olan gazavatname nedir konusu inceledik.
Bu yazıda ne okuyacaksınız?
Gazavatname nedir?
Gazavatname, herhangi bir düşmanla girişilen mücadele ya da yapılan savaşları konu alan edebi metinlerdir. Savaş manasına gelen “gaza” kelimesi ile Farsçada destan anlamına gelen “name” kelimelerinden türeyen gazavatnamelerde, genellikle düşmanlara karşı elde edilen zaferler destansı ve sanatsal bir dille, coşkun bir şekilde anlatılır.
Gazaname olarak da bilinen bu türde; birden fazla savaş veya mücadele konu alınıyorsa gazavatname, tek bir savaş veya mücadeleyi konu alıyorsa gazaname olarak ayrım yapılmaktadır. Bunlara ek olarak, fetihname ve zafername şeklinde isimlendirildikleri de olmuştur.
İlk gazavâtnâme örnekleri 15. yüzyılda yazılmaya başlanmıştır. Kâşîfi’nin Gazaname-i Rum’u bu türün örnekleri arasındadır. Arap edebiyatında “magazi” diye bilinir. (Wikipedia)
Bu türün en büyük özelliği, sadece zaferlerin destansı bir şekilde anlatılması değil; aynı zamanda gelecek kuşaklara girişilen savaşlar ve elde edilen sonuçlarla alakalı doğru ve detaylı bilgilerin aktarılması da hedeflenmektedir. Böylelikle hem dönem koşullarıyla birlikte yaşananların irdelenmesi sağlanırken hem de gelecek nesillerin çeşitli dersler çıkarması ve buna göre bir strateji veya yol belirlemeleri amaçlanmaktadır.
Özellikle Osmanlı döneminde ve 15. yüzyılda yaygınlaşan gazavatname örneklerine, Selçuklu dönemlerinde de rastlamak mümkündür. Selçuklular dönemine ait olanların en belirgin özelliği ise daha destansı bir anlatımla kaleme alınmış olmalarıdır. Bu tür örneklere de çeşitli kaynaklarda Danışmendname ya da Battalname gibi isimlerle rastlanılmaktadır.
Gazavatname nedir? türleri ve özellikleri
Gazavatname türleri
Gazavatnamelerin birkaç farklı tür bulunmaktadır. Bunlardan bazıları şu şekilde sıralanabilir:
- Sadece komutanları konu alan eserler
- Dini liderleri konu alan eserler
- Padişahları konu alan eserler
- Savaşı konu alan eserler
- Savaş yapılan bölgeyi konu alan eserler
- Kazanılan ya da fethedilen toprakları konu alan eserler
Gazavatname özellikleri
Gazavatnamelerin, diğer edebi türlerden ayrılan çeşitli özellikleri bulunmaktadır. Bunlardan bazıları şu şekildedir:
- Sadece savaşı ve mücadeleyi ele alan nadir türlerdendir.
- Edebiyat alanında olduğu kadar tarih alanında da önemli kaynaklardır.
- Bazı tarihsel araştırmalarda delil veya belge niteliği taşımaktadırlar.
- Düz yazı ve şiir olarak kaleme alınmışlardır.
- Türk edebiyatının en önemli eserlerindendir.
- Ortaya çıktıkları dönemlerde yaygın bir şekilde kullanılmışlardır.
- Topluma ışık tutma, gelecek nesilleri bilgilendirme gibi amaçları bulunmaktadır.
