Halk şiiri ve özellikleri… Halk şairleri… Halk şiiri ne zaman başlamıştır? Kaç koldan ilerler? Şairlerin şiirleri nerelerde yayımlanır? Bütün bu bilgileri Edebiyat Çocuk sizin için araştırdı…
Halk Şiiri ve Özellikleri
Halk şiiri, Türklerin Müslümanlığı kabul etmesinden evvelki dönemlerde de bulunan bir edebiyat türüdür. Halk edebiyatının alt türü olan halk şiiri üç başlık altında incelenir:
- Anonim halk şiiri
- Aşık şiiri
- Dini-tasavvufi şiir
Bu alt türlerin kendine göre kuralları vardır ve şairler bu kurallar çerçevesinde sanatlarını icra ederler. Anonim halk şiirinin şairleri belli değildir ve bu şiirler değişebilir. Aşık şiirinde şairler yiğitlik, aşk, ayrılık gibi konuları söz konusu ederler. Dini tasavvufi şiir de tekke ve tarikatlara mensup şairler tarafından söylenir.
Halk şiirinin özellikleri
Halk şiirimiz içerik ve şekil açısından bazı özelliklere sahiptir. Şimdi bunları sıralayalım:
- Şairler, düzenli bir eğitim almamıştır. Halkın içinden kimselerdir.
- Bu şairler halkın içinden geldikleri için şiir, topluma hitap eder.
- Somut ve realist unsurlar fazladır.
- Şiirler daha çok doğaçlama (irticalen) söylenir de dilden dile aktarılır.
- Şiirler yazıya geçmediği için unutulur ve farklı varyantlarla karşımıza çıkar.
- Bazı şairlerin şiirleri mecmua ve cönk isimli eserlerde toplanır. Bunlar, bir çeşit antolojidir.
- Şiirler genel olarak Türkçe sözcüklerle yazılır ama halkın diline yerleşmiş Arapça ve Farsça sözcükler de kullanılır.
- Ancak şairler, mensup oldukları yöreye göre yerel sözcükler, deyim ve atasözleri de kullanabilir.
- Bazı edebi sanatlara da yer verilebilir.
- Şiirler samimi ve dinamik bir dille yazılmıştır.
- Şairler, aşk, sevgi, özlem, tabiat güzelikleri, sosyal hadiseler, ölüm, yiğitlik ve din gibi konularda şiirler yazmıştır.
- Şiirlerin nazım birimi genel olarak dörtlüktür. Ancak aruz ölçüsüyle yazılan halk şiirlerinde beyitler kullanılmıştır.
- Şiirler, hece ölçüsüyle yazılmıştır ama divan edebiyatına benzer halk şiirlerinde aruz ölçüsü de kullanılmıştır.
- Hecenin 7’li, 8’li ve 11’li kalıpları tercih edilmiştir.
- Şiirler belli bir ezgiyle ve bağlama kullanılarak söylenir.
- Şiirlerde genel olarak yarım kafiye ile cinaslı kafiye kullanılmıştır.
- Şairler, şiirlerini köy odalarında, köy kahvelerinde, düğün ve derneklerde söylerler.
- Aşık edebiyatında atışmalar meşhurdur ve şairler, şiirlerini doğaçlama yöntemiyle söylerler.