Çocuğun gelişim aşamaları… Çocuk gelişimi… Gelişim ve öğrenme… Gelişim dönemleri… Gelişim dönemlerinde çocukların yeterlilik alanları… Gelişimsel aşamalar… Çocuk edebiyatı… Kelime öğrenme… Kavrama… Algı…. Çocuk yazını… Çocuklar için edebiyat… Detaylar Edebiyat Çocuk‘ta…
Çocuğun gelişim aşamaları
Çocuk gelişimi belli bir düzen içerisinde ilerler. Çocuk edebiyatı söz konusu olunca çocuğun gelişim aşamaları dikkate alınmalıdır. Eserler (roman, öykü, şiir, deneme, gezi yazısı vs.) buna göre kaleme alınmalıdır ki çocuk, okuduklarını anlayabilsin, yazarın vermek istediği mesajı kavrayabilsin. Çocuğun gelişim aşamaları genel olarak dört dönemde incelenir. Bu dönemlerin her biri kendi içerisinde bütünlük arz eder.
- Duyusal-motor dönemi (0-2 yaş arası), süt çağıdır. Çocuklar taklit etmeyi, bellek ile alakalı işlemler yapmayı öğrenir; refleks seviyesindeki davranışlardan istemli davranışlara geçer. Resimli kitaplar, dayanıklılık oyuncaklar verilmek suretiyle masal, ninni de dinletilerek çocukların duyuşsal ve bilişsel dünyaları beslenir.
- İşlem öncesi dönem (0-3 yaş arası), oyun çağı olarak bilinir. Dilsel gelişim hızlıdır. Tek yönlü sezgisel tasniflere yapabilir. Sevgi duygusunu paylaşabilir, anne ve babası ile seviyeli ilişkiler kurar. Ben merkezli düşünce dünyasına sahiptir.
- Somut işlemler dönemi (7-11 yaş arası), ilköğretim birinci kademeyi (1-4 arası sınıfları) içerir. Çocuklar mantıki düşünmeye başlar. Somut nesneler ile problemleri çözerler, korunum prensibini kavrayabilir. Oyun üretip muhakeme yapabilirler. Adalet, eşitlik ve özgürlük vb. kavramları öğrenmelerine karşın kullanamaz ve kavrayamazlar.
- Soyut işlemler dönemi (11-16 yaş arası), son çocukluk evresidir. Çocuk mantıki düşünme bağlamında yetişkinler seviyesine ulaşır. Kurduğu denenceleri sınayabilir. Genellemelere giderek soyut düşünür. Çocuklara yönelik kitaplar okumaktan çıkıp “neden, niçin, diğeri, öteki” vb. soruları sorup okuma yapar. Bulgularını, formüllerle ve simgelerle ifade eder. Tartışmalara katılır, mantık oyunları oynar. Artık bir yetişkin gibi düşünebilir.
Çocuklar, yaşlara göre sözcük belli kapasitelerine sahiptir. 1 yaşındaki bir çocuk 3, 1,5 yaşındaki bir çocuk 22, 24 aylık bir çocuk 272, 36 aylık bir çocuk 896, 48 aylık bir çocuk 1540, 60 aylık bir çocuk 2072, 72 aylık bir çocuk 2562, 7 ve 8 yaşındaki bir çocuk 3000-5000, 9 yaşındaki bir çocuk 7425, 10 yaşındaki bir çocuk 10395, 11 yaşındaki bir çocuk 12960, 12 yaşındaki bir çocuk 13965, 13 yaşındaki bir çocuk 14910, 14 yaşındaki bir çocuk ise 16800 tane sözcük bilebilir.
