Birsen Ekim Özen ile Keyifli Bir Röportaj

Çocuk kitaplarının çok sevilen ve çok okunan yazarlarından biri de Birsen Ekim Özen… “Şirin Serisi, Profesör Pi, Patlak Zeka Cemcan, Profesör Kip, Mühürler Sandığı, Mia ve Bazı Şeyler, Profesör İyon” gibi 100’ün üstünde kitaba imza atan, Trt Çocuk’da yayınlanan Kare Takımı’nın yazarı Birsen Ekim Özen ile keyifli bir röportaj gerçekleştirdik.

Kısaca; “Birsen Ekim Özen” kimdir, bize biraz bahseder misiniz?

Birsen Ekim Özen, kitap aşığı bir insandır. Çocukluğumdan bu yana tanıştığım insanlara beni sorsanız, herhalde hepsi kitap sevgimden bahsedecektir.
Bu kadar çok okuyunca sayfaların arasındaki fikirler, dünyalar sizi dolduruyor. Bir gün geliyor, hepsi dışarı çıkmak istiyor. Kitaplar işte o taşma sonucu yazılıyorlar.
Kısacası Birsen Ekim Özen, her taştığında yazan biri.

Sizi yazmaya özendiren/yönlendiren şey nedir?

Bir dürtü sanırım. Nereden geldiğini ben de bilmiyorum. Sürekli okumak, araştırmak, yorumlamak istiyorum. Bu uğraşınızı en iyi devam ettirme yolu yazmak gibi geliyor bana.

Neden çocuk edebiyatı? Sizi çocuk kitabı yazmaya iten faktörler nelerdir?

İlk başlarda belli bir hedefim olmadan, aklıma ne gelirse yazardım. Ancak öğretmenlik yapmaya başlayınca öğrencilerime bir şeyler anlatma isteğiyle yazmaya başladım. Bunu yaparken de çocukluğumda hep içinde dolaştığım dünyayı hatırladım. Artık o dünyadan çıkmak istemiyorum sanırım.

Okullar öğretmenleri kısıtlamamalı

Öğretmenlikten ayrı kaldığınız 8 sene boyunca, mesleğinizi özlemiş olmalısınız. Öğretmenlik desek;

Çocuklarla beraber olmayı, onların sorularını, tepkilerini çok seviyorum ama bizi bir sınıfa koyup da her gün şu saatler arasında burada duracaksınız denilince işin rengi değişiyor. Kendime göre, çocuk dostu bir plan yapmak her zaman hayalimdi ama bu sefer de veliler başka sınıflarla kıyaslamalar yaparak planınıza sürekli müdahale ediyorlar.
Bunlar atlatılamayacak sıkıntılar değildi. Hepsini aşmak için farklı bir strateji geliştirebilirdim ama ben istifa etmeyi seçtim. 9 yıllık aradan sonra döndüğüm okuldan 2018’de tekrar ayrıldım. Çocuklarla çalışmak tam bana göre ama okulun sizi kısıtlayan dünyasında olmaması kaydıyla.

Birsen Ekim Özen; Hayallerimin ötesine geçtim

“Şirin Serisi, Profesör Pi, Patlak Zeka Cemcan, Profesör Kip, Mühürler Sandığı, Mia ve Bazı Şeyler, Profesör İyon…” 100’ün üstünde kitaba imza attınız ve bu inanılmaz güzel bir başarı. Miniklerin kitaplarınızı çok sevdiğini ve büyük ilgi gösterdiğini biliyoruz. Peki sizin temennileriniz ve beklentileriniz gerçekleşti mi ilgi ve satış anlamında?

Aslında hayallerimin ötesine geçtim. Kitaplarım artık yurt dışında bir çok ülkede de basılıyor. Hatta bazı yabancı yayıncılar beni tanımak istiyorlar. Konuşurken dalıp bana “Mrs Şirin” diyorlar. Bunlar hayallerimin ötesi işte.
Artık daha cüretkar hayaller kuruyorum. Türkiye’nin adı, çocuk edebiyatı gibi tertemiz bir alanda benimle daha da güçlü duyulsun istiyorum. Neden olmasın… Başka ülkelerin çocukları beni şehirlerine davet etsinler istiyorum. Neden olmasın…

Almanya ve Rusya’da yaşamış, farklı kültürleri yakından tanımış biri olarak; ülkemizde çocuk kitaplarına ilgiyi nasıl görüyorsunuz? Hem okuyucular (daha çok miniklerin aileleri) hem de yayıncılar açısından kısaca değerlendirebilir misiniz? Ülkemizde çocuk kitapları yeterli ilgiyi görüyor mu sizce?

Bence bu dönemin en iyi okurları çocuklar. Anne babalarından da, öğretmenlerinden de daha fazla okuyorlar. Umarım alışkanlıklarını kaybetmezler.
Başka ülkelerde de bizdeki gibi kitapları yaş gruplarına ayırarak okura sunuyorlar. İşte bu gruplamada bizim sınırlarımız farklı oluyor. Almanya’da aynı yaş grubundaki çocuklar için hazırlanan kitaplar, bizimkilere göre daha kalın, kurgusu daha karmaşık ve dili daha yoğun kitaplar oluyor. Biz de zamanla o seviyeye ulaşırız umarım.

Şirin gibi düşünüyorum

Bütün yazarlar için kitapları çocukları gibidir. Birini diğerinden ayırt etmesi zordur. Ama biz yine de soralım; en çok hangi kitabınızı veya kitap serinizi seviyorsunuz? İçlerinden ayırt ettikleriniz varsa şayet, sebebi nedir?

Şirin’in bendeki yeri sanıyorum farklı. Çocukluğumda aklıma gelen her şey o kitaplarda var. “Belki ben Şirin kadar cesur değildim ama onun gibi düşündüğüm kesin.”

Kitap yazarken olay örgüsünü önceden mi planlarsınız yoksa yazarken mi gelişir?

Ne kadar planlarsanız planlayın, o olay örgüsüne bağlı kalamazsınız. Yazdığınız karakterler bir süre sonra kontrolünüzden çıkıp sizin planlamadığınız şeyler yapmaya başlar. Bu yüzden kaba hatlarıyla, anlatmak istediğim şeye ulaşma yolunu çiziyorum ama hedefe giderken yoldan genellikle çıkıyorum.

“Geceleri yazarım”, “Sabah saatlerinde yazarım”, “Çayım/kahvem olmadan yazamam” gibi birtakım yazma ritüelleriniz var mı? Daha çok hangi ortamda yazmayı tercih ediyorsunuz?

Reklam gibi olacak ama en verimli Starbucks’larda yazıyorum. Orada oturup kulaklıklarımı taktığım zaman başka bir dünyaya giriyorum sanki. Orayı başka dünyalara açılan kapının olduğu yer diye tabir edebilirim. Tabii benim için…

Birsen Ekim Özen; Pıtırcık’ı hala açıp okurum

En sevdiğiniz ve beğendiğiniz çocuk kitapları hangileridir? Bu kitapları sevmenizin nedeni nedir?

Çocukken en sevdiğim kitap kahramanı bizde Pıtırcık adıyla yayımlanan Nick serisidir. Yıllar sonra Almanya’da kitabını gördüğümde küçük bir dostumla karşılaşmışım gibi gözlerim dolmuştu. Hala açıp okurum, hala beni güldürür, düşündürür. Bu kahraman çok iyi gözlemlenmiş olayları anlatır. Bakış açısı net ve naiftir. Bu özelliklere bayılıyorum.

Beğendiğiniz çocuk edebiyatı yazarları kimlerdir?

Rene Goscinny, Astrid Lindgren, Roald Dahl

En son hangi çocuk kitabını okudunuz?

Ayıların Meşhur Sicilya Baskını / Dino Buzatti

Birsen Ekim Özen; yeni karakterli kitaplarım yakında raflarda

Edebiyatla ilgili olarak, gelecekle ilgili planlarınız nelerdir? Çocuklar için yazmaya devam edecek misiniz? Minikler için başka projeleriniz de var mı?

Yazmayı bırakmak gibi bir düşüncem yok. Yazabildiğim sürece üretmek istiyorum. TRT Çocuk için çizgi film senaryoları da yazıyorum. Kare Takımı okul öncesi çocuklara hitap eden bir çizgi film, ve senaryolarıyla neredeyse 3 yılı tamamladım. Bundan sonra farklı çizgi film projeleri ile çocukların karşısına çıkmak istiyorum. Ayrıca yeni karakterli kitaplarımı da yakında raflarda göreceksiniz.

Anne ve babalara, çocuk kitabı seçerken hangi tavsiyelerde bulunmak istersiniz?

Çocuklarının eline verdikleri kitapların içeriğini bilmeliler. Her kitabı okumak en ideali ancak imkansız. Bu yüzden güvenebilecekleri yayınevlerini seçmeliler. Bazı yayınevlerinin çok güçlü editör ekipleri var, bazılarında ise hiç kimse yok. Birkaç denemede zaten farkı göreceklerdir. Tanımadıkları bir yayınevinden kitap seçiyorlarsa lütfen önce okusunlar. Küçük yayınevlerinden de çok başarılı eserler çıkıyor. Sapla samanı birbirinden ayırmak için biraz çaba gerekiyor. Çocuklar için bu kadarlık bir çaba harcamak da gerekir.

Çocuk kitabı yazmak isteyenlere önerileriniz nelerdir?

Amaçları çocuklara ders vermek olmamalı. Bence en büyük yanılgı buradan çıkıyor. Herkes kalemi eline çocuklara ders vermek amacıyla alıyor. Oysa çocukların dünyası bu tür üstten seslere kapalı.

Minik okurlarınıza ve ailelerine neler söylemek istersiniz?

Beni okudukları için çok teşekkür ederim.
Hani kürk giymeyin diyoruz ya insanlara. Onların bazıları da kalpsizce “Bunlar zaten avlanmış, bari giyeyim” diye yanıtlıyorlar. Oysa onlar giydikçe hayvanlar avlanmaya devam edecek, bunun farkına varsınlar istiyoruz.
İşte ben de mutlulukla diyorum ki. “Onlar okumasa yazdıklarımı kimse yayımlamaz. İyi ki okuyorlar. Her birine, beni okuyarak, söylemek istediklerimi, içimdekileri anlatma fırsatı tanıdıkları için çok teşekkür ediyorum.”

Bütün sorularımıza vermiş olduğu samimi ve ayrıntılı cevaplar için Birsen Ekim Özen hanımefendiye çok teşekkür ederiz. Umarız çocuklar daha çoook uzun yıllar Birsen Ekim Özen kitaplarının o eğlenceli ve öğretici atmosferi içinde büyümeye devam ederler.